TRÁCH AI BÂY GIỜ?

Trong đợt mưa lũ gần đây miền Trung ruột thịt liên tiếp phải nhận những mất mát nặng nề về tài sản khi lũ về cao mức kỉ lục, làm nhiều vùng phải ngập trong biển nước. Trong tình hình ngập lụt chưa dứt nhưng bà con Hà Tĩnh lại nhận thêm lượng nước xả lũ của thủy điện Hố Hô vào chiều 14/10 khiến người dân ở huyện Hương Khê (Hà Tĩnh) bất bình bởi việc xả lũ nhưng người dân không nhận được thông báo, dẫn đến việc trở tay không kịp.

Chủ đầu tư Nhà máy Thủy điện Hố Hô có báo cáo gửi về Bộ Công Thương khẳng định việc xả nước tại Thủy điện Hố Hô được báo trước và đảm bảo tuân thủ các quy định về an toàn kỹ thuật. Thế nhưng một lần nữa trước sự rùm beng của báo chí, Bộ trưởng Bộ Công Thương Trần Tuấn Anh đã triệu tập cuộc họp khẩn giữa các đơn vị chức năng yêu cầu báo cáo tình hình thực tế. Cập nhật thông tin diễn biến và kịp thời có phương án đối phó xử lý và quyết định thành lập tổ công tác điều tra việc xả lũ tại Nhà máy Thủy điện Hố Hô.

Cận cảnh thủy điện Hố Hô xả lũ

Phản ánh sự việc cho khách quan là nghĩa vụ của nhà báo, thế nhưng báo chí gần đây đã không phản ánh đúng sự thật thì thôi mà lại còn thêm mục chửi rủa cái thủy điện ấy làm gì không biết.

Thiết nghĩ rằng để trở thành nhà báo thì chí ít các người cũng phải học xong chương trình bậc trung học phổ thông chứ, không lẽ chữ nghĩa Vật lý và Địa lý ngày xưa của thầy lại trả hết cho thầy rồi chăng? Chúng ta cần phải biết rằng sông ở miền Trung đa số là sông vừa bé lại vừa hẹp vừa dốc, không lộng ngát như Cửu Long và sông Hồng, nên đặc thù nước lũ lên nhanh và xuống cũng nhanh. Việc ngập úng dài ngày nguyên nhân trực tiếp là chủ yếu là do đê bao, thay đổi địa hình và xây dựng nhà cửa chứ không phải do sông hay do thủy điện xả cái gì. Kể cả không có thủy điện thì vẫn ngập. Hồ thủy điện là chống lũ, vì nó giữ lại toàn bộ nước mưa, và thả ra từ từ, từ ngày có thủy điện Sơn La và Hòa Bình, bà con đỡ hơn hẳn, miền trung từ khi có thủy điện hay không có thủy điện lũ vẫn đều như vắt chanh vì lũ mà cứ dồn nhanh như thế thì chẳng có cái hồ nào nó chịu cho được. Mấy hồ thủy điện lớn được thiết kế để chứa được lượng nước lớn, thế nhưng mấy cái thủy điện nhỏ như Hố Hô đây thì làm gì có đất mà làm lòng hồ, cứ mở rộng diện tích lòng hồ là phản đối ầm trời, thế thì nước dồn về nhiều quá thì phải chịu thôi biết làm thế nào.

Lòng hồ thì nhỏ mà nước lũ về nhiều thì hồ thủy điện phải biết làm sao? (ảnh minh họa)

Hơn nữa, nguyên tắc hoạt động của hồ chứa thượng nguồn sông là nguyên tắc chứa/xả. Ví dụ khi lũ về một lượng 1000 lít nước, đáng lẽ với lượng nước ấy mà đi thẳng xuống hạ nguồn thì ối thằng chết, thì cái hồ thủy điện nó chứa 400 lít, xả xuống 600 lít, vừa hạn chế thiệt hại cho dân vùng đại du, vừa tích trữ nước cho mùa khô. Khi vượt quá lượng nó có thể chứa được, hồ mới xả lũ đúng bằng khối lượng nước mà mỗi giây lũ về, cho nên nếu có cố giữ để rồi vỡ đập thì cái số nước ấy nó cũng chạy một mạch về hạ nguồn, có nghĩa nó chẳng làm gì sai hết, ngoài ra nó còn giữ an toàn đáng kể cho hạ du ngay từ đầu.

Đôi khi xả lũ có vài người cứng đầu cứng cổ về chầu trời với các cụ vì vẫn cố ở nơi đã giải tỏa dành cho dòng chảy, hoặc là lọ mọ đêm hôm đi ăn cắp hay hôi đồ thì ráng mà chịu. Vì thế lũ lụt là tại thiên tai, đừng đổ cho thủy điện, nó cố giữ nhiều nhất nước có thể rồi, nhiều quá thì phải thả ra, chứ nó không phải là thần đèn có thể hô biến ngay lập tức.

Mà mấy vị có học mà cứ như không, cứ chửi rủa Bộ Giáo dục này nọ nhưng cũng nhìn lại bản thân mình chưa mà cứ lớn tiếng, vô ơn mắng nhiếc cái thủy điện làm cái gì. Nếu học hành tử tế có khi mấy cái đứa đang chửi tổng cái thủy điện kia có khi lại đưa đất nước thành cường quốc rồi cũng không chừng, chứ không phải mất thời giờ mà phân tích đúng sai hay là chửi rủa.

Qua sự tình này mới thấy mỗi dịp đất nước có đại sự gì thì y như rằng những con kền kền báo chí lại bâu vào xâu xé như kiểu kền kền trông thấy xác chết. Bằng cái não trạng bé tẹo nhưng thích làm bố đời thiên hạ với những lập luận chỉ dựa vào mấy mớ kiến thức nửa vời. Sống trong thời đại nhà văn nói láo nhà báo nói điêu thì sở hữu cái đầu lạnh là điều hết sức cần thiết.

WILLIAM TRẦN